ლევ ტროცკი – ოპტიმიზმსა და პესიმიზმზე, მეოცე საუკუნესა და სხვა მრავალზე
ლევ ტროცკის 1901 წელს დაწერილი ტექსტი, „ოპტიმიზმსა და პესიმიზმზე“, ახალ დიდ ეპოქასთან, მეოცე საუკუნესთან, ერთგვარი შეგებებაა. ახალგაზრდა ავტორი, ოპტიმიზმსა და პესიმიზმს შორის შინაგანი წარმოსახვითი დიალოგის გზით ცდილობს, ადამიანთა მუდმივი სწრაფვა უკეთესი მომავლისაკენ, რეაქციულ პოზიციებსა და მეშჩანურ ყოველდღიურობას დაუპირისპიროს. ტექსტის გაცნობისას, ბევრს შეიძლება გაუკვირდეს მსგავსება წინა საუკუნის გარიჟრაჟზე არსებულ სულიერ მდგომარეობასა და თანამედროვე საზოგადოების მორალურ პრინციპებს შორის; დღესაც ფართოდაა გავრცელებული მეშჩანურ წვრილ-ბურჟუაზიული ხედვები პირადი ინტერესების აბსოლუტურობაზე, დღესაც გადააწყდებით იპოლიტ ტენის… ვრცლად
ალექსანდრე წულუკიძე – ახალი ტიპი ჩვენს ცხოვრებაში[1]
„ფირალი დავლაძე“ ლალიონისა[2][3] („მოამბე“ 1895 წ. IV — V) აჩრდილის სარედაქციო კოლეგია მკითხველს სთავაზობს ქართველი მარქსისტი პუბლიცისტისა და რევოლუციონერის ალექსანდრე წულუკიძის (1876-1905 წწ.) წერილს ლალიონის „ფირალი დავლაძის“ შესახებ, რომელიც თავის დროზე გაზეთი კვალის ფურცლებზე გამოქვეყნდა. მხატვრული ნაწარმოების გავლით წერილის ავტორი მსჯელობს მეცხრამეტე საუკუნის ბოლო პერიოდის საქართველოს კლასობრივი და სოციალური დაძაბულობების შესახებ. წულუკიძე შემთხვევით არ ირჩევს ლალიონის ტექსტს, როგორც საზოგადოების მეტ-ნაკლებად ამრეკლავ სარკეს, რომელშიც, ერთი მხრივ, გაშუქებულია აწ უკვე ღონემიხდილი თავადაზნაურული… ვრცლად
კიტა მეგრელიძე – გერმანიის კაპიტალიზმის კრიზისი (წერილი გერმანიიდან)
ეჭვგარეშეა, რომ კიტა (კონსტანტინე) მეგრელიძე მეოცე საუკუნის ქართულ ფილოსოფიაში ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ფიგურაა. განსაკუთრებულად ფუნდამენტური მნიშვნელობისაა ის ქართული მარქსიზმისთვის (თუ ამ ტერმინის გამოყენება ვალიდურობას მოკლებული არაა). სამწუხაროდ, მეგრელიძის შემოქმედება ობიექტური მიზეზების გამო, საკმაოდ მწირია, რაც მის გადასახლებასა და ახალგაზრდა ასაკში გარდაცვალებას (1900-1944) უკავშირდება, თუმცა, მნიშვნელოვანი ღირებულების მატარებელია ის მცირე დანატოვარიც, რაც ფილოსოფოსისგან შემოგვრჩა. მისი ძირითადი ნაშრომი „აზროვნების სოციოლოგიის ძირითადი პრობლემები“ დაწერიდან მხოლოდ თითქმის 30 წლის შემდგომ, 1965 წელს გამოქვეყნდა. რეაბილიტაციის… ვრცლად
ლუი ალთიუსერი – რას იტყვის პატიოსანი კაპიტალისტი?
როდესაც მავანს ლუი ალთიუსერის (1918-1990) სახელი ესმის, უცაბედად, სახეზე ირონია ნარევი ღიმილი გადაურბენს ხოლმე და დადებითი პასუხის მომლოდინე, იკითხავს: ეგ ხომ ის არის, ცოლი რომ მოკლა? დიახ, ალთიუსერის შემზარავი ბიოგრაფიული დეტალი, ცოლის, სოციოლოგი ჰელენ რიტმანის მკვლელობაა (1980). ფილოსოფოსმა ამ ხდომილების შემდეგ ცხოვრება ფსიქიატრიულ კლინიკაში განაგრძო. ზოგიერთი დაჟინებით მოითხოვდა ალთიუსერის გასამართლებას, მაგრამ ფსიქიატრებმა დაადასტურეს, რომ ალთიუსერის ფსიქიკა შერყეული გახლდათ, მას ბრალი ვერ შეერაცხა და მკურნალობა კლინიკაში განაგრძო. ზოგიერთები იმასაც ამბობენ, რომ… ვრცლად
ავთანდილ ძამაშვილი – კაპიტალიზმის დამავალიანებელი ბუნება
კაპიტალიზმის დამავალიანებელი ბუნება თავს განსხვავებულ სივრცეებში ავლენს. მისი საყოველთაო და დამანგრეველი გავლენა სახელმწიფოებრივ, კლასობრივსა და ინდივიდუალურ შრეებზე აისახება და ამდენად, მისი არქიტექტონიკის, შინაგანი ლოგიკის მოხელთება ინტერდისციპლინური გაშუქების აუცილებლობითაა პირობადებული. ამავდროულად, საგულისხმოა ითქვას, რომ კაპიტალიზმის ამგვარ თვისობრიობას, გარდა მყისიერი და განგრძობითი ზემოქმედებისა, ახასიათებს ეკონომიკისა და კულტურის ძირისძირობამდე გამსჭვალვის მრავალმხრივი ეფექტი. დავალიანება, ერთი მხრივ, თუ დოვლათის აკუმულაციისა და მისი ერთეულთა ხელში დამკვიდრების ტექნოლოგიაა, მეორე მხრივ, ის დავალიანებულ სუბიექტთა პოლიტიკური მოხელთებისა და დამორჩილებული… ვრცლად
ავთანდილ ძამაშვილი – ოქროს ციებ-ცხელება და დიდი დეპრესიის ჟამს სამხრეთის შტატებიდან დასავლეთისაკენ გადანაცვლება – „ამერიკული ოცნების“ ისტორიული და კულტურული წანამძღვრები
ჯეკ ლონდონის გამორჩეულად საინტერესო მოთხრობაში „სიცოცხლის წყურვილი“ ველური ბუნების წიაღში, „ოქროს ციებ-ცხელებას“ გადევნებული ადამიანისა და მასთან დამარტოხელებული მგლის ამბავი დაახლოებით იმ სიმძლავრის მითოლოგემაზე მიგვანიშნებს, როგორზეც ოდისევსისა და ციკლოპის ისტორია გვიყვება, თუმცა იმ სხვაობით, რომ ლონდონისეული „იგავის“ მთავარი პერსონაჟი ბილი ცბიერების ბურჟუაზიულ ტექნიკებს არ ფლობს და არც მასთან შეპირისპირებული მგელია მარტოოდენ ბუნების სიმბოლო და, მით უმეტეს, – არც დაქვემდებარებული კლასისა.[1] მეცხრამეტე საუკუნის მეორე ნახევრიდან მომდინარე ოქროს ციებ-ცხელება ათასობით უმუშევარ ან მძიმე… ვრცლად