დღეს ხშირად გავიგებთ ფრაზას, რომ ახალი მსოფლიო წესრიგი მყარდება. გლობალური პოლიტიკის მესაჭეები გვამცნობენ ძველი ლიბერალური მსოფლიოს კვდომას და ახალი, ტრადიციებზე, კონსერვატორულ ღირებულებებზე დამყარებული ქვეყნიერების დაბადებას. მათი თქმით, ერთპოლუსიან მსოფლიოს ჩაანაცვლებს მრავალპოლუსიანი. იმპერია, რომელიც მსოფლიო წესრიგს ბოლო 30 წლის განმავლობაში განსაზღვრავდა, აღიარებს სხვა იმპერიების უფლებას დაეპატრონონ მსოფლიოს იმ ნაწილებს, რომელზე პრეტენზიასაც ისინი აცხადებენ.
რას გვთავაზობდა ე.წ. ლიბერალური წესრიგი, რომლის გარანტორიც ერთი ბატონი იყო? დაქვემდებარებული სახელმწიფოების ნგრევას, მათი რესურსების მითვისებას, უუფლებო მშრომელების სასაკლაოებზე ხოცვას, მათი მშობლიური ქვეყნებიდან აყრას და გადასახლებას.
რას გვთავაზობს ახალი რიტორიკით შეიარაღებული გაბატონებული კლასი? მსოფლიოს ბუნებით მდგომარეობაში არსებობას, სუსტის გათელვას, პატარა ქვეყნების რეგიონული და მსოფლიო იმპერიების უკანა ეზოდ ქცევას, შეიარაღებაზე გამალებულ მუშაობას, მშრომელთა მასების ახალ სასაკლაოებზე გარეკვას.
ახალი ე.წ. კონსერვატორული რიტორიკა, რომელიც ადამიანებს ყოფს პირველ და მეორე ხარისხოვნად, უფლების მქონედ და უუფლებოდ, მოდად იქცა. ის მოდაა, როგორც აღმოსავლეთით, ისე დასავლეთით. ის მოდად იქცა ჩვენს ქვეყანაშიც: ტრადიციებზე, ოჯახის სიწმინდეზე, გმირულ წარსულზე, ნათელ მომავალზე დაშაქრული სიტყვებით მოლაპარაკე „ქართული ოცნება“ ცდილობს, რომ საქართველო იქცეს რესურსების რეზერვუარად, ბუნებრივი სიმდიდრეების ათვისების არეალად, შრომითი ექსპლუატაციის, ცენზურის, ჩაგვრის სივრცედ.
როდესაც გარე თუ შინაური წარმომადგენლები გაბატონებული კლასისა ახალი პოლიტიკური ფორმით იმოსებიან, არ უნდა მივაქციოთ ყურადღება მათ სიტყვებს, პათოსის მხურვალებას, სერიოზულ გამომეტყველებას, ყოვლისგანმჭვრეტელ მზერას, არამედ — უნდა ვიკითხოთ, ვისთვისაა ხელსაყრელი მათი ქმედებები, მათი პრაქტიკული ნაბიჯები? ხელსაყრელია ის მათთვის, ვისაც საკუთარი თავის, საკუთარი სამუშაო ძალის გარდა არაფერი აბადია? თუ ხელსაყრელია მათთვის, ვინც სხვის შრომას ითვისებს, მაგრამ თავის ნამოქმედარს ტრადიციებზე, გმირულ წარსულზე, ოჯახის სიწმინდეზე ყბედობით ფარავს?
აჩრდილის რედაქცია
არის ასეთი ლათინური თქმა „cui prodest“ (კუი პროდესტ), — „ვისთვისაა ხელსაყრელი?“. როდესაც ერთბაშად არა ჩანს, რომელი პოლიტიკური თუ სოციალური ჯგუფები, ძალები, ფიგურები იცავენ განსაზღვრულ წინადადებებს, ზომებს და სხვ., ყოველთვის უნდა დაისვას კითხვა: „ვისთვისაა ხელსაყრელი?“.
ის კი არ არის საყურადღებო, თუ ვ ი ნ იცავს უშუალოდ განსაზღვრულ პოლიტიკას, — რადგან კაპიტალიზმის თანამედროვე კეთილშობილური სისტემის დროს ყოველგვარ შეხედულებათა დასაცავად ყოველ მდიდარს ყოველთვის შეუძლია „დაიქირაოს“ ან იყიდოს, ანდა მიიმხროს, რამდენიც უნდა ადვოკატი, მწერალი, თვით დეპუტატები, პროფესორები, ხუცები და სხვა. ჩვენ ვცხოვრობთ ვაჭრულ ხანაში, როდესაც ბურჟუაზია მოურიდებლად ვაჭრობს პატიოსნებითაც და სინდისითაც. არიან ხოლმე ისეთი რეგვენებიც, რომელნიც მოუაზრებლობის ან ბრმა ჩვეულების გამო იცავენ განსაზღვრულ ბურჟუაზიულ წრეში გაბატონებულ შეხედულებებს.
არა, პოლიტიკაში დიდად საყურადღებო ის კი არ არის, თუ უშუალოდ ვ ი ნ იცავს განსაზღვრულ შეხედულებებს. საყურადღებო ის არის, ვისთვისაა ხელსაყრელი ეს შეხედულებანი, ეს წინადადებანი, ეს ზომები.
მაგალითად, „ევროპა“, სახელმწიფოები, რომელთაც „ცივილიზებულად“ მოაქვთ თავი, ახლა გაშმაგებულნი ეცილებიან ერთმანეთს შეიარაღების საქმეში. ათას ჰანგზე, ათასობით გაზეთში, ათასობით კათედრიდან გაჰყვირიან და ჰგოდებენ პატრიოტიზმის, კულტურის, სამშობლოს, მშვიდობის, პროგრესის შესახებ, — და ყოველივე ეს ხდება იმის გულისთვის, რომ გაამართლონ ათეული და ასეული მილიონობით მანეთის ახალი ხარჯები განადგურების ყოველგვარ იარაღებზე, ზარბაზნებზე, „დრედნოუტებზე“ (უახლესი ტიპის ჯავშნოსნები) და სხვ.
ბატონო საზოგადოებავ! — გინდა თქვა „პატრიოტების“ ყველა ამ ფრაზის გამო. არ დაუჯეროთ ფრაზებს, უმჯობესია ნახოთ, ვ ი ს თ ვ ი ს ა ა ხ ე ლ ს ა ყ რ ე ლ ი!
ამასწინათ ინგლისის განთქმულმა ფირმამ „არმსტრონგ უიტვერს და კომპ.“ გამოაქვეყნა თავისი წლიური ანგარიში. ფირმა უმთავრესად აკეთებს შეიარაღების ყოველგვარ საგნებს. ბალანსის ჯამი შეადგენს 877 ათას გირვანქა სტერლინგს, ე. ი. დაახლოებით 8 მილიონ მ ა ნ ე თ ს, თვითეულის დივიდენდია 122 პ რ ო ც ე ნ ტ ი!! დაახლოებით 900 000 მანეთი გადარიცხულია სათადარიგო კაპიტალში და სხვ. და სხვ.
აი, ვის ჯიბეში მიჩხრიალებს ის მილიონები და მილიარდები, რასაც მუშებსა და გლეხებს აძრობენ შეიარაღებისათვის. 12 1/2 პროცენტი დივიდენდები, — ეს ნიშნავს კაპიტალის გაორკეცებას 8 წლის განმავლობაში. აქ არ შედის დირექტორებისა და სხვების ყოველგვარი ჯილდოები. არმსტრონგი ინგლისში, კრუპი გერმანიაში, კრეზო საფრანგეთში, კოკერილი ბელგიაში და ვინ დათვლის კიდევ რამდენია ყველა „ცივილიზებულ“ ქვეყანაში? მერე კიდევ ეს უამრავი მიმწოდებელი?
აი ვ ი ს თ ვ ი ს ა ა ხ ე ლ ს ა ყ რ ე ლ ი შოვინიზმის გაღვივება, ლაყბობა პატრიოტიზმზე (საზარბაზნე პატრიოტიზმზე), კულტურის დაცვაზე (კულტურის გამანადგურებელი იარაღებით) და სხვ.
„პრავდა“ N 84, 1913 წ. 11 აპრილი.