თეოდორ ადორნო – მთხრობელის პოზიცია თანამედროვე რომანში
„აჩრდილის“ სარედაქციო კოლეგია გთავაზობთ მეოცე საუკუნის გამოჩენილი ფილოსოფოსის, ფრანკფურტის სკოლის წამყვანი თეორეტიკოსის, თეოდორ ადორნოს ტექსტს – „მთხრობელის პოზიცია თანამედროვე რომანში“ -, რომელიც, თავდაპირველად, გერმანულ ენაზე 1954 წელს გამოქვეყნდა, ხოლო მისმა ქართული თარგმანმა დღის სინათლე ჟურნალ „საუნჯეში“, 1979 წელს, იხილა. შესაძლოა, მკითხველისთვის ცოტა უცნაური იყოს რეალიზმის განსაზღვრა ადორნოს ნაწერის გავლით, რადგან, როგორც ცნობილია, გერმანელი მოაზროვნე მკაფიოდ გაემიჯნა და დაუპირისპირდა რეალიზმის ლუკაჩიუანურ გაგებას, რაც – მარქსისტულ ესთეტიკაში – ალბათ დღემდე… ვრცლად
დავით გალაშვილი – აუშვიცის წყევლა
ადორნოს ცნობილი, მოსწრებული გამონათქვამის თანახმად, „აუშვიცის შემდეგ პოეზიის შექმნა ბარბაროსობაა“ (nach Auschwitz ein Gedicht zu schreiben, ist barbarisch). რა შეიძლება ვიგულისხმოთ ამ აფორიზმის უკან? ნუთუ პოეზიამ უარი უნდა თქვას თავის ერთ-ერთ უპირველეს დანიშნულებაზე, სასოწარკვეთილთა ნუგეშისცემაზე, ამაოდ დამაშვრალთათვის იმედის მიცემასა და მომავლის რწმენის ჩანერგვაზე? ეს ფრაზა არც ცხელ გულზე წამოსრილილი ტირადის ნაწილია და ის არა მხოლოდ სამერმისოდ შექმნილი პოეზიის, არამედ ტოტალობის, მთელი სამყაროს ბარბაროსულობის შესახებ გამოთქმული მსჯავრია. ადორნო გვეუბნება, რომ… ვრცლად