მერი ჭელიძე – ერიხ ფრომის „ილუზიების მიღმა მხარე“
წინამდებარე ტექსტში, ქართველი ფილოსოფოსი მერი ჭელიძე (1923 – 2011) ზოგად ხაზებში ახასიათებს მეოცე საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი სოციალ-თეორეტიკოსის, ერიხ ფრომის, კრიტიკულ მიმართებას მეოცე საუკუნის მომხმარებელი ადამიანისადმი და იმ ეკონომიკური ფორმაციისადმი, რომელიც ადამიანის დეჰუმანიზაციას და მისი ფლობის მანიით დაავადებას იწვევს. მიუხედავად იმისა, რომ ე. ფრომის მსჯელობები, ხშირ შემთხვევაში, აცდენაშია რევოლუციური მარქსიზმის მოძღვრებასთან და უახლოვდება კაპიტალისტური ფორმაციის წვრილ ბურჟუაზიულ კრიტიკას (რომელიც კატეგორიულად უარყოფს საზოგადოებრივი გარდაქმნის რევოლუციურ გზას), ვფიქრობთ, რომ ე. ფრომის… ვრცლად
მაქსიმ გორკი – ზნეობის ქურუმი
მაქსიმ გორკი დაიბადა ნიჟნი-ნოვგოროდში 1868 წელს. გორკის საკმაოდ მძიმე პირობებში მოუწია ბავშვობის გატარება, მას მოუხდა სკოლის სამუდამოდ დატოვება და მუშაობის დაწყება. გორკიმ 1884 წელს სცადა ყაზანის უნივერსიტეტში შესვლა, თუმცა უშედეგოდ. მიუხედავად ამისა, ყაზანში ცხოვრების პერიოდი მეტად მნიშვნელოვანია მისი მსოფლმხედველობის ჩამოყალიბებისათვის. სწორედ ყაზანშივე დაუახლოვდა ის რევოლუციურად განწყობილ ახალგაზრდობას, გაეცნო ფედოსეევს, – ყაზანში მარქსისტული წრეების დამაარსებელს. აქვე გაეცნო ის „კომუნისტური პარტიის მანიფესტს“, „კაპიტალის“ პირველ ტომს, გეორგ პლეხანოვის ნაშრომებს. უკვე 1889 წელს… ვრცლად
ლევ ტროცკი – რევოლუციის ახალი ეტაპი
გთავაზობთ ლევ ტროცკის, მეოცე საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული და წინააღდეგობრივი პიროვნების, 1924 წელს ჟურნალ „მნათობში“ ქართულად თარგმნილ და გამოქვეყნებულ მოხსენებას, „რევოლუციის ახალი ეტაპს“. მოცემული ტექსტი ერთგვარ გზამკვლევადაც შეიძლება გამოგვადგეს 20-იანი წლების დასაწყისის საბჭოთა ძალაუფლების ვერტიკალში დასავლური კულტურის და მისი პოლიტიკური და ეკონომიკური სიტუაციის მიმართ დამოკიდებულების გასაგებად. მოხსენების პირველი ნაწილი, რომელშიც ტროცკი ინგლისის, იმ დროინდელი დასავალური კაპიტალიზმის ლოკომოტივის კულტურის შესახებ მსჯელობს, მეტად საინტერესოა თავისი კრიტიკული მიდგომით. რევოლუციონერი მშვენივრად ამჩნევს ბრიტანულ იმპერიალიზმში… ვრცლად
კ. მარქსი – ჰეგელის დიალექტიკისა და საერთოდ ფილოსოფიის კრიტიკა (ეკონომიკურ-ფილოსოფიური ხელნაწერები)
აჩრდილის სარედაქციო კოლეგია აქვეყნებს კ. მარქსის „1844 წლის ეკონომიკურ-ფილოსოფიური ხელნაწერები“-ს უკანასკნელ და, ამავე დროს, ყველაზე ჩახლართულ და ჰეგელიანური ტერმინოლოგიით დამძიმებულ თავს. ჩვეულებისამებრ, მარქსი ჰეგელის შესახებ თავს იწყებს კრიტიკით, ამჯერად კრიტიკის ობიექტებად გვევლინებიან ე.წ კრიტიკული სკოლის წარმომადგენლები, ბრუნო ბაუერი და Die Freien. კრიტიკული სკოლის წარმომადგენლები, ჰეგელის ეპიგონები, საკუთარ თავს ჭეშმარიტების მფლობელთა რიგებს მიათვლიდნენ და ნამდვილი სინამდვილის სამყაროს მცხოვრებლებად რაცხავდნენ, ხოლო დანარჩენებს უწოდებდნენ „ბრბოს“, განურჩეველ მასას. კრიტიკულ სკოლას საკუთარ მისიად ესახებოდა სამყაროს… ვრცლად
კიტა მეგრელიძე – გერმანიის კაპიტალიზმის კრიზისი (წერილი გერმანიიდან)
ეჭვგარეშეა, რომ კიტა (კონსტანტინე) მეგრელიძე მეოცე საუკუნის ქართულ ფილოსოფიაში ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ფიგურაა. განსაკუთრებულად ფუნდამენტური მნიშვნელობისაა ის ქართული მარქსიზმისთვის (თუ ამ ტერმინის გამოყენება ვალიდურობას მოკლებული არაა). სამწუხაროდ, მეგრელიძის შემოქმედება ობიექტური მიზეზების გამო, საკმაოდ მწირია, რაც მის გადასახლებასა და ახალგაზრდა ასაკში გარდაცვალებას (1900-1944) უკავშირდება, თუმცა, მნიშვნელოვანი ღირებულების მატარებელია ის მცირე დანატოვარიც, რაც ფილოსოფოსისგან შემოგვრჩა. მისი ძირითადი ნაშრომი „აზროვნების სოციოლოგიის ძირითადი პრობლემები“ დაწერიდან მხოლოდ თითქმის 30 წლის შემდგომ, 1965 წელს გამოქვეყნდა. რეაბილიტაციის… ვრცლად
ოთარ ჯიოევი – თანამედროვე კაპიტალიზმი და ბურჟუაზიული პროპაგანდა
მეოცე საუკუნის მეორე ნახევარში, განსაკუთრებით, საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ ბურჟუზიული წრეებიდან გამოსულ სოციოლოგებსა და თეორეტიკოსებში, სულ უფრო პოპულარული გახდა აზრი ისტორიის დასასრულისა და იდეოლოგიური დაპირისპირების ეტაპის გადალახვის შესახებ. კომუნიზმისა და სოციალიზმის დასასრულს ყოველი მხრიდან წინასწარმეტყველებდნენ, ისტორია კი ბოლო წამებს ითვლიდა და გამარჯვებულ იდეოლოგიას, ერთპოლუსიან მსოფლიოს უთმობდა ასპარეზს, მსოფლიოს, რომელშიც მეტად აღარ იარსებებდა სოციალური და პოლიტიკური დაძაბულებები. ეს სწორედ ის პერიოდია, როდესაც – საქართველოში მეტად ცნობილმა და დაფასებულმა – ფრენსის ფუკუიამამ… ვრცლად
მაიკლ რობერტსი – სურსათი, შიმშილი და ომი
უკრაინა – რუსეთის ომმა, გლობალური მასშტაბით, ხორბლის წარმოებისა და დისტრიბუციის პრობლემა შექმნა. შედეგად, ბოლო ათწლეულების განმავლობაში, სურსათზე ფასების ყველაზე დიდი ზრდა მივიღეთ. ამ მოვლენის გამო, ზიანი, პირველ რიგში, მესამე სამყაროს ქვეყნებს მიადგათ. ეს კრიზისი, განსაკუთრებით, აფრიკის კონტინენტს შეეხო. აფრიკულმა კავშირმა აფრიკის რეგიონი ომში დაზარალებულად გამოაცხადა და დასავლეთის ქვეყნებს მოუწოდა, რუსეთისთვის სანქციები მოეხსნათ, რათა ხორბლის მიწოდების აღდგენა შესაძლებელი გამხდარიყო. სავარაუდო დათვლებით, სასურსათო კრიზისის შედეგად, იმ ადამიანთა რიცხვი, ვინც ყოველდღიურად არასაკმარის საკვებს… ვრცლად
საბა კოხრეიძე – ნაცარქექიას ზღაპრის კიდევ ერთი გადახედვა
ზვიად გამსახურდიამ ქართული ზღაპრის ერთ-ერთი ყველაზე დასამახსოვრებელი პერსონაჟის, ნაცარქექიას, შესახებ მეტად ორიგინალური მოსაზრება გამოთქვა: „(ნაცარქექია) სიზარმაცისა და ბაქიაობის განსახიერება კი არ არის, როგორც ზოგიერთ კალმოსანს ჰგონია, არამედ ჭკუისა და მოხერხებისა… ნაცარქექია ქართველი ოდისევსია, იგი ახერხებს ციკლოპის მოტყუებას და დამარცხებას. ოღონდ კარგი იქნებოდა, თუ მის შესახებ მსჯელობას განვავითარებთ და მასში მხოლოდ პოლიტიკურ მებრძოლს და დიპლომატს კი არ დავინახავთ, არამედ სულიერ პლანში მებრძოლს უნივერსალურ ბოროტებასთან. იგი მედიტატორია და მოაზროვნე, იგი ჭვრეტითი… ვრცლად
ჰაინრიხ ჰაინე – განთავისუფლება
საფრანგეთის რევოლუციის ღვიძლი შვილი ლუი ანტუან სენ-ჟიუსტი, რევოლუციამვე რომ მოინელა, 1793 წელს ამბობდა: „მალე განათლებული ერები მათ გაასამართლებენ, ვინც აქამდე ბატონობდა. მეფეები უდაბნოებში გაიქცევიან, იმ ველური ცხოველების მარაქაში გაერევიან, რომელთაც ასე ძალიანა ჰგვანან.” ყოფილი ბატონებისა და მეფეების გასამართლების სიმბოლური მომენტი კი ბასტილიის ციხის აღების დღე და 14 ივლისია. ეს არის თარიღი, რომელიც „ისტორიული დროის ამჩქარებლის ფუნქციას ასრულებს. საბოლოოდ, ეს ერთი დღე გვიბრუნდება კვლავ და კვლავ – უქმე დღეთა სახით, რომლებიც… ვრცლად
კარლ მარქსი – ფილოსოფიის სიღატაკე (შვიდი შენიშვნა)
კ. მარქსის ნაშრომთაგან შეგვიძლია გამოვყოთ რამდენიმე, რომელიც იდეათა ისტორიამ, ერთი შეხედვით, მეორე პლანზე გადაისროლა, მარგინალიაზე მიჩქმალა, თუმცა მარქსისტული აზრის და მსოფლხედვის მოვალეობა სწორედ ის არის, რომ მივიწყებული ფრაგმენტები ხელახლა გამოამზეუროს და კვლავ გამოიტანოს განმსჯელი გონების წინაშე. შეიძლება ითქვას, რომ 1847 წელს გამოცემული ნაშრომი, „ფილოსოფიის სიღატაკე“, ამ შედარებით არაპოპულარული ტექსტების რიგშია. ხსენებული ნაშრომი მიმართულია ანარქიზმის ერთ-ერთი ფუძემდებლის – პრუდონის წინააღმდეგ. მარქსი პრუდონს ჯერ კიდევ 1844 წელს გაეცნო პარიზში. ურთიერთობის პროცესში თანდათანობით… ვრცლად
საბა კოხრეიძე – „რომანის თეორია“ და ტოტალობა
გეორგ ლუკაჩის ადრეული პერიოდის ყველაზე მნიშვნელოვან ნაშრომად „რომანის თეორია“ უნდა ჩაითვალოს, თუმცა თავად ავტორს გადაწყვეტილი ჰქონდა, ხსენებული ტექსტი მხოლოდ ფიოდორ დოსტოევკისადმი მიძღვნილი ნაშრომის შესავალი ყოფილიყო. როგორც თავად უნგრელი ფილოსოფოსი მოგვიანებით იტყვის, „რომანის თეორია“ კანტიანური ფილოსოფიიდან ჰეგელიანურ ფილოსოფიაზე გადასვლა გახლდათ, რაც, პირველ რიგში, გამოიხატებოდა დროის მიღმა მყოფი ფორმის, ესთეტიკის ისტორიულ კატეგორიებად გარდაქმნით. წიგნის პირველი ნაწილი, მაგალითად, ეპიკური ტოტალობისა და დრამის შედარებაა, სხვა სიტყვებით, ეპიკურობისა და რომანის ისტორიულ-ფილოსოფიური მოხელთება. თუმცა, ამასთან… ვრცლად
ბენიტო ბუაჩიძე – ქართული სიმბოლიზმი
ბენიტო ბუაჩიძე ქართული საბჭოთა ლიტერატურული კრიტიკის პირველი თაობის ერთ-ერთი თვალსაჩინო წარმომადგენელია. ბენიტო ბუაჩიძე წლების განმავლობაში სათავეში ედგა პროლეტარულ მწერალთა ასოციაციას და თავის კრიტიკულ წერილებში იცავდა ლიტერატურის პარტიულობის პრინციპს. ბუაჩიძის წერილები, უწინარეს ყოვლისა, ყურადღებას იქცევენ მძაფრი პოლიტიკური პათოსით, მისწრაფებით, რომ ლიტერატურაში დამკვიდრდეს კომუნისტური თვალსაზრისი, იდეურობა. ბუაჩიძე, ასევე, აქტიურად ამხელს ყოველგვარი ანტირეალისტურ ტენდენციებს. ბენიტო ბუაჩიძის კრიტიკული წერილები საკმაოდ ნათელ წარმოდგენას იძლევიან იმ პროცესებზე, რომლებიც ქართულ ლიტერატურაში ხდებოდა 20-იან და 30-იან წლებში. ბუაჩიძე… ვრცლად
გიორგი ჯავახაძე – ნიკოლოზ ბარათაშვილი-რევოლუციური რომანტიკოსი
ვუძღვნი ჩემი მასწავლებლის, რამაზ ჭილაიას, ნათელს ხსოვნას ხელოვნება, კაცობრიობის მხატვრული აზროვნების უწყვეტი და განუცალკევებელი ჯაჭვია, მეცნიერება კი მისი ყველაზე კეთილშობილი დამატყვევებელი, რომელიც შემოქმედსა და მის შემოქმედებას ისტორიის მიერ აგებულ ჟანრთა ციხესიმაგრეებში ამწყვდევს. სხვაგვარად შეუძლებელიც იქნებოდა მხატვრული სახეების დაუსრულებელ კარნავალში გზის გაგნება, რათა ამოგვეცნო ამ საპატიო პატიმრობის მოტივი და დანაშაული, მით უფრო, რომ ხელოვნების ნებისმიერი აჩრდილი, ბრმა და გზააბნეული იქნებოდა, ისტორია რომ მის პრიზმაში უთვალავი ფერის შუქს არ ასხივებდეს. მაშასადამე, ყველა… ვრცლად
ავთანდილ ძამაშვილი – ჯონ სტაინბეკის „მრისხანების მტევნები“
ჯონ სტაინბეკის ეპოქალური რომანის „მრისხანების მტევნების“ დასაწყისში გარემოს ვრცელი და მრავლისმეტყველი აღწერა არც უბრალოდ მკითხველის სიუჟეტში შეტყუებისა, მით უფრო, არც მხოლოდ ესთეტიკური სხეულის გამოძერწვის მიზანს ემსახურება. შრომის, ადამიანისა და ბუნების დაკავშირებულობის ამსახველი მონაკვეთი შესაძლოა მონათხრობის მარქსისტული პერსპექტივიდან დახასიათებას გვთავაზობს, რომლის მიხედვითაც ისტორიულ, კულტურულ, ეკონომიკურ გარემოებებთან ერთად ადამიანის განსაზღვრაში, მისი გზისა და ბედისწერის გამოძერწვაში მიწისა და ბუნების მეტისმეტი „ბრალეულობა“ იკითხება. და თუ კითხვა დაესმის დოვლათის გადანაწილების პოლიტიკას, – კაპიტალიზმში გამეფებულ უსამართლო… ვრცლად
ზურაბ კაკაბაძე – ბუნების დაცვის ერთი უცნობი ასპექტის შესახებ
მეოცე საუკუნის მეორე ნახევრის გამოჩენილი ქართველი ფილოსოფოსი, ზურაბ კაკაბაძე, იმ პერიოდის ქართულ სააზროვნო სივცეში მნიშვნელოვან ადგილს იკავებდა. ის პიონერად მრავალი მიმართულებით ითვლება, მაგალითად, მის სახელს უკავშირდება სხვადასხვა ცნების თუ სააზროვნო პარადიგმის ქართულ სააზროვნო სივრცეში შემოტანა. ისეთი საყოველთაოდ ცნობილი ფილოსოფიური საკითხი, როგორიცაა ექსისტენციალური კრიზისი, ქართულ ფილოსოფიურ წრეებში, პირველ რიგში, სწორედ ზურაბ კაკაბიძის სახელთან ასოცირდება. ასევე, ფილოსოფოსი ავტორია არა ერთი ნაშრომისა, განსაკუთრებით უნდა აღვინშნოთ, ედმუნდ ჰუსერლის ფილოსოფიის შესახებ მისი ნარკვევი „ექსისტენციური კრიზისის… ვრცლად
1968 წელი საფრანგეთში
ხუთ დეკადაზე მეტი ხნის წინ საფრანგეთში აზვირთებულმა რევოლუციურმა ტალღამ ევროპის გაბატონებული კლასი შეარყია. 1968 წლის მოვლენამ რევოლუციური მოძრაობებისთვის ახალი ჰორიზონტი და შესაძლებლობები გახსნა. წინამდებარე ინტერვიუში ჯონ ლისტერი ესაუბრება სტუდენტური მოძრაობის ყოფილ ლიდერს, დენიელ ბენსაიდს. აჩრდილის სარედაქციო კოლეგია იმედოვნებს, რომ 1968 წლების ერთ-ერთი მონაწილის რეტროსპექტიული მზერა სასარგებლო იქნება დღევანდელი სტუდენტური მოძრაობისთვისაც, რომელიც ჯერ-ჯერობით პირველ ნაბიჯებს დგამს და მთელი რიგი სისუსტეებისა და შეზღუდულობის მიუხედავად კვლავაც ახერხებს სოციალური საკითხების დღის წესრიგში შენარჩუნებას. აჩრდილის… ვრცლად
ავთანდილ ძამაშვილი – სასაქონლო ფეტიშიზმი
სამომხმარებლო ეთოსზე მსჯელობა შეგვიძლია მე-19 საუკუნის შუა რიცხვებიდან დღემდე, კაპიტალიზმის წიაღში აღმოცენებული ინდუსტრიული რევოლუციებიდან – პოსტინდუსტრიული ფინანსური კაპიტალიზმის თანადროული ტექნოლოგიური და საკომუნიკაციო საშუალებების განვითარების კონტექსტში მოვიაზროთ. ერთგვარი ეპისტემური ორიენტირებისათვის უმჯობესია კაპიტალისტური მოდერნულობის რამდენიმე საკვანძო ნიშანი დავასახელოთ: კონსუმერიზმი, ველური კონკურენცია, წარმატებულობის ეთიკა. სამივე პრინციპი ერთიანი სხეულის ნაწილებად უნდა მივიჩნიოთ, რომლებიც ერთმანეთზე მუდმივად და სხვადასხვა ინტენსივობით მოქმედებს, თითოეული ელემენტი, მეორე მათგანის გარკვეულ მოდიფიკაციას აპირობებს და მაინც, საინტერესოა სად გვხვდება პირველი ფუნდამენტური თეორიული… ვრცლად
ბერტოლტ ბრეხტი – მწერალი
ბერტოლტ ბრეხტი გერმანელ მწერალთა შორის პოლემიკური სატირის ერთ-ერთი ყველაზე ნიჭიერი და ორიგინალური ოსტატია თავისი მარჯვე სარკაზმისა და გონებამახვილობის შეუდარებელი ძალით. ბრეხტი დაიბადა 1898 წელს აუგსბურგში. მან ბავშვობიდანვე გამოამჟღავნა თეატრალური ხელოვნებისადმი მისწრაფება. იგი უბრალო სცენისმოყვარეობიდან მივიდა პროფესიულ თეატრთან და 1918 — 1922 წლებში იყო გერმანიის მთელი რიგი თეატრების რეჟისორი და ლიტერატურული ნაწილის გამგე. სცენა აღმოჩნდა ის გზა, რომელმაც ახალგაზრდა ბრეხტი ლიტერატურასთან მიიყვანა. 1923 წელს დაიდგა მისი პირველი პიესა — „ღამის დაფდაფები“.… ვრცლად
ინტერვიუ გეორგ ლუკაჩთან
გამორჩეული მარქსისტი ფილოსოფოსი და ლიტერატურის კრიტიკოსი, გეორგ ლუკაჩი, თავის ერთ-ერთ უკანასკნელ ინტერვიუში, საკუთარი მოღვაწეობის, განვლილი წლებისა და ოქტომბრის რევოლუციის შემდგომ მარქსისტული თეორიის განვითარების შესახებ საუბრობს. ინტერვიუში უნგრელი მოაზროვნე განსაკუთრებულ ყურადღებას ამახვილებს იმ გავლენაზე, რაც მარქსისტთა მთელ პლეადაზე იქონია პირველმა მსოფლიო ომმა, და რაც (ეს გავლენა), ასევე შემოქმედებითად გაიშალა მის ადრეულ არამარქსისტულ ნაშრომში – „რომანის თეორია“. საინტერესოა ლუკაჩის კავშირი მესამე ინტერნაციონალთან, რომლის დროსაც ის პირადად გაეცნო რუსული რევოლუციის მოწინავე ფიგურებს. გეორგ… ვრცლად
დ. ვალოვოი, გ. ლაპშინა – სოციალური ფილოსოფიის აქსიომა
აჩრდილის სარედაქციო კოლეგია გთავაზობთ დიდი ფრანგი უტოპისტ-სოციალისტის, შარლ ფურიეს, შესახებ დაწერილ პატარა ჩანახატს, რომელშიც ავტორები, ერთი მხრივ, ხაზავენ ფურიეს პიროვნების ზოგიერთ შტრიხს, ხოლო, მეორე მხრივ, მარქსიზმის კლასიკოსების მეშვეობით მწყობრად და ლაკონიურად გადმოსცემენ ფურიეს საზოგადოებრივ და პოლიტ-ეკონომიურ შეხედულებებს. ჩვენ მნიშვნელოვნად მიგვაჩნია, რომ მკითხველს გარკვეული წარმოდგენა შეექმნას მარქსიზმამდე არსებული რევოლუციური მოსაზრებების შესახებ, ძლიერთა ამა ქვეყნისათა უღლისგან ხალხის განთავისუფლებისთვის გაჩაღებულ ბრძოლაზე, რომელიც, შესაძლოა, მთელ რიგ საკითხებში მოიკოჭლებდა, მაგრამ, რაც მთავარია, იღწვოდა უკეთესი… ვრცლად
გეორგ ლუკაჩი – მორალის როლი კომუნისტურ წარმოებაში[1]
აჩრდილის სარედაქციო კოლეგია გთავაზობთ მარქსისტი თეორეტიკოსის, გეორგ ლუკაჩის (1885-1971), 1919 წელს დაწერილ სტატიას, რომელშიც ლუკაჩი მორალს საზოგადოებრივ ორგანიზაციაში განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ანიჭებს. ლუკაჩი ფიქრობს, რომ მორალი ის კომპონენტია, რომელიც რევოლუციას ბიუროკრატიულ მაშინერიაზე დაქვემდებარებისაგან, ფორმალურ-აბსტრაქტული სამართლებრივი წესრიგისაგან დაიცავს. წინამდებარე სტატია ნაწილია იმ საკმაოდ მრავალშრიანი პერიოდისა, რომელიც ფართო მკითხველისთვის შეჯამებულია კრებულში „Taktik und Ethik“. კრებული წარმოადგენს 1919-1929 წწ.-ით დათარიღებულ პოლიტიკურ ესეებს, რომლებშიც ლუკაჩი – თეორიული საკითხების გარდა – მიმოიხილავს ოციანი წლების პოლიტიკურ და… ვრცლად
პოლ ლაფარგი – მოგონებები მარქსზე
ის კაცი იყო, ვით შეჰფერის კაცსა კაცობა, მე ვეღარ ვნახავ იმის მსგავსსა ჩემს სიცოცხლეში. (შექსპირი. „ჰამლეტი“) კარლ მარქსი პირველად 1865 წლის თებერვალში ვნახე. 1864 წლის 28 სექტემბერს ლონდონში. სენტ-მარტინს ჰოლში გამართულ კრებაზე დაარსდა პირველი ინტერნაციონალი, 1865 წლის თებერვალში პარიზიდან ლონდონში ჩავედი, რათა მარქსისათვის შემეტყობინებინა იმ წარმატებების ამბავი, რომელსაც იქ ახალგაზრდა ორგანიზაციამ მიაღწია. სარეკომენდაციო წერილი ბ-ნმა ტოლენმა[1] — ბურჟუაზიული რესპუბლიკის ახლანდელმა სენატორმა — მომცა. მაშინ 24 წლისა ვიყავი. ჩემს სიცოცხლეში ვერ… ვრცლად
გეორგ ვეერთი- „გერმანელი პროლეტარიატის პირველი და ყველაზე მნიშვნელოვანი პოეტი”
აჩრდილის სარედაქციო კოლეგია ახალი სერიის – რევოლუციური პოეზიის – ფორმატში გთავაზობთ მეცხრამეტე საუკუნეში მოღვაწე გერმანელი პოეტის, გეორგ ვეერთის (1822-1856), ლირიკულ ნაწარმოებებსა და ფრ. ენგელსის „სოციალ-დემოკრატში“ გამოქვეყნებულ წერილს. ენგელსი ვეერთს იხსენიებს, როგორც „გერმანელი პროლეტარიატის პირველ და ყველაზე მნიშვნელოვან პოეტს“. გეორგ ვეერთს პირადი მეგობრობა ჰქონდა მარქსსა და ენგელსთან. ის ჩართული იყო 1848 წლის რევოლუციურ მოვლენებში და გახლდათ „ახალი რაინის გაზეთი“-ს რედაქციის წევრი. ვეერთმა საკუთარი ლიტერატურული მოღვაწეობა მარქსისა და ენგელსის გაცნობამდე დაიწყო. საწყის… ვრცლად
დავით გალაშვილი – სტუდენტური პროტესტი და სამოქალაქო საზოგადოება
თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში სტუდენტური პროტესტის ტალღა, სულ ახლახან, კიდევ ერთხელ აგორდა. ამჯერად სტუდენტები განათლებაზე ხელმისაწვდომობის უფლების შეზღუდვას აპროტესტებენ. ადრესატი კვლავაც ხელისუფლების მიერ ხელდასხმული რექტორია, რომელიც უნივერსიტეტს მართავს, როგორც კერძო კორპორაციას, როგორც რიგით კანტორას. მისთვის უნივერსიტეტი მორიგი „კარიერული გამოწვევაა“, როგორც სამამულო „კარიერული წინსვლის“ მანიით შეპყრობილი და შემთვრალი უსახო მავანები იტყვიან ხოლმე. რთული დასაჯერებელია, უნივერსიტეტის რექტორმა არ იცოდეს, რომ რაიონებში მცხოვრებ სტუდენტებს მართლაც გაუჭირდებათ თბილისში სახლის ქირაობა და დედაქალაქში თავის გატანა; რთული… ვრცლად
კარლ მარქსი – 1844 წლის ეკონომიკურ-ფილოსოფიური ხელნაწერები – კომუნიზმი
აჩრდილის სარედაქციო კოლეგია აგრძელებს მარქსის „1844 წლის ეკონომიკურ-ფილოსოფიური ხელნაწერები“-ს გამოქვეყნებას. გაუცხოებული შრომის თავის შემდგომ, გთავაზობთ კომუნიზმის შესახებ ნაწილს. ხელნაწერის ეს მონაკვეთი რამდენიმე რამის გამო იქცევს მკითხველთა ყურადღებას. სხვა მნიშვნელოვან საკითხებთან ერთად, მარქსი აქ ვრცლად საუბრობს კომუნიზმის არსის შესახებ, ერთმანეთისგან განარჩევს უხეში კომუნიზმის საფეხურსა და იმ მდგომარეობას, როდესაც ადამიანი დაბრუნებულია საკუთარ თავთან, როდესაც წინააღმდეგობა ბუნებასა და ადამიანს, ადამიანსა და ადამიანს შორის გადაჭრილია, დასრულებული ნატურალიზმი ჰუმანიზმია, ხოლო დასრულებული ჰუმანიზმი ნატურალიზმია. თუმცა სანამ… ვრცლად